Szybki rozwój technologii, edukacja, wydarzenia ostatnich lat związane z przymusową izolacją – wszystko to sprawia, że problemy nastolatków stały się zgoła inne niż nasze, gdy byliśmy w ich wieku. Zobacz, z czym mierzą się młodzi ludzie i nie bagatelizuj tematu.

Jakie sprawy są trudne dla nastolatków?

Okres dojrzewania to czas intensywnych zmian i rozwoju, zarówno fizycznego, jak i emocjonalnego. Jasne, będąc w tym wieku każdy z nas mierzył się z problemami dorastania, jednak problemy obecnych nastolatków często przerastają rodziców. Obserwując podejście dorosłych i relacje rodzinne, często widzę poczucie bezradności, osamotnienia i brak zrozumienia problemów nastolatków. Rodzice nie potrafią rozmawiać z dziećmi o zagrożeniach, a dzieci niechętnie dzielą się tym, co czują. Wzmożona emocjonalność, chwiejność nastrojów, a jednocześnie próba odnalezienia siebie w świecie dorosłych sprawiają, że nastolatkowie czują się nierozumiani. Naturalnie uciekają do tych, którzy czują podobnie, czyli do rówieśników. A to właśnie my – jako świadomi rodzice – powinniśmy nie tylko zapewnić dzieciom poczucie bezpieczeństwa i okazywać im codzienną miłość, ale także budować otwartą relację opartą na obustronnym zaufaniu i uczyć asertywnych postaw. Problemy komunikacji i właściwych relacji rodzicielskich są często przyczyną rozwijania się sytuacji kryzysowych, dlatego w tym artykule chciałabym nakreślić najczęstsze problemy nastolatków, aby każdy rodzic wiedział, na co zwracać większą uwagę.

Problemy nastolatków związane ze zdrowiem psychicznym

Depresja, zaburzenia odżywiania, stany lękowe, zaburzenia dwubiegunowe, ADHD… Lista problemów związanych ze zdrowiem psychicznym wśród nastolatków jest dość długa. Według danych WHO, około 10-20% nastolatków na świecie ma problemy z zaburzeniami psychicznymi. W Polsce stany i zaburzenia depresyjne wśród dzieci i młodzieży stają się coraz większym problemem. Patrząc na statystyki gromadzone przez NFZ, drastycznie przybywa osób w wieku poniżej 18. roku życia, które wymagają specjalistycznej pomocy z powodu depresji. W ciągu pięciu ostatnich lat wzrost liczby młodych pacjentów, którym udzielono świadczeń w tym zakresie, wyniósł ponad 100 proc. Bardzo szybko rośnie też liczba młodych ludzi, którzy przyjmują leki przeciwdepresyjne. Pandemia, która wymusiła edukację zdalną i ograniczenie kontaktów z rówieśnikami, nasiliła wiele objawów. Poczucie izolacji, ale też większa możliwość ukrywania emocji sprawiły, że kryzysów w obszarze zdrowia psychicznego przybyło. Innym problemem związanym ze zdrowiem psychicznym, z którym zmagają się młodzi ludzie, są zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja i bulimia. Statystyki tego typu przypadków także rosną, a tymczasem dla rodziców jest to trudny temat, z którym nie do końca wiedzą, jak sobie poradzić.

Problemy zdrowia psychicznego są wciąż bardzo często bagatelizowane, nadal brakuje odpowiedniej pomocy psychologicznej i psychiatrycznej dla nastolatków. Rodzice nierzadko zakładają klapki na oczy i udają, że problem nie istnieje. Zdarza się, że usprawiedliwiają objawy depresji nastoletnim buntem, zmianami hormonalnymi lub charakterem dziecka. Pamiętaj, że okłamywaniem siebie i świata tylko pogłębiasz barierę między Tobą a nastolatkiem.

Problemy nastolatków a uzależnienia

Według danych WHO, około 13% nastolatków w wieku 15-19 lat na świecie pali tytoń, a 6,3% spożywa alkohol. A jak myślisz, jak sytuacja z uzależnieniami wygląda w Polsce? Z badania zleconego jakiś czas temu przez warszawski ratusz wynika, że niemal 60 proc. uczniów w wieku od 14 do 16 lat już piło alkohol. Zazwyczaj przygoda ta zaczyna się w wieku 14 lat i często wynika z presji rówieśniczej i mocnej potrzeby akceptacji wśród nastolatków. Owszem, podczas okresu dojrzewania prym zaczyna wieść grupa rówieśnicza, ale warto pamiętać, że dbając o relację z dzieckiem, dajemy mu bezpieczeństwo, którego teraz bardzo potrzebuje, chociaż często podkreśla, że jest zupełnie odwrotnie. Zauważając, że dziecko zaczyna eksperymentować z używkami, za wszelką cenę próbujemy powstrzymać ja nakazami i zakazami. Jednak ograniczanie autonomii sprawia, że ucieka we własny świat i dorasta w poczuciu zagubienia i braku wiary w siebie. A stąd jeszcze krótsza droga do uzależnień.

Nastolatkowie coraz częściej eksperymentują nie tylko z tytoniem czy alkoholem, ale także substancjami odurzającymi. Dla przykładu, według badań grupą, która najczęściej eksperymentuje z marihuaną, są osoby w przedziale wiekowym 15-24 lata. Więcej na temat objawów i skutków palenia marihuany wśród młodych ludzi pisałam tutaj.

Internet – nowy nałóg młodzieży

Młodzi ludzie chcą ograniczyć korzystanie z internetu, ale niestety bezskutecznie – tak wynika z ogólnopolskich naukowych badań jakości życia dzieci i młodzieży zleconych przez Rzecznika Praw Dziecka. Nowym nałogiem naszego społeczeństwa stały się media społecznościami, co wpływa na problemy dzisiejszych nastolatków. Co trzeci nastolatek spędza w tej alternatywnej rzeczywistości kilka godzin dziennie, a wielu z nich nawet 12 godzin! Internet oferuje nieograniczone źródło informacji, ale nie wszystkie z nich są odpowiednie dla nastolatków. Niestety tego typu treści konsumowane w wieku dorastania mogą wpływać na postrzeganie świata i własnej osoby oraz prowadzić do wielu innych problemów. Aby podejść do sprawy odpowiedzialnie, warto wziąć pod uwagę fakt, że dla naszych dzieci świat cyfrowy jest tak samo ważny jak ten rzeczywisty. Od najmłodszych lat jest to dla nich zazwyczaj rzeczywistość równoległa, dlatego doświadczenia, które zdobywają w internecie, kształtują ich osobowość. Nie jest to – tak jak dla naszego pokolenia – jedynie narzędzie, ale staje się takim samym środowiskiem funkcjonowania jak szkoła czy grupa rówieśnicza.

W kontekście negatywnych zjawisk związanych z internetem w ostatnich latach coraz częściej mówi się o problemie hejtu, który dotyka młodych ludzi. Jeśli chcesz wiedzieć w jaki sposób się przejawia i jak możesz pomóc dziecku, które jest hejtowane, zerknij TUTAJ do artykułu na moim blogu.

Problemy nastolatków w obszarze seksualności

Wiesz, że według badań UNESCO, około 40% młodych ludzi na świecie nie ma dostępu do informacji o seksualności i antykoncepcji? Edukacja seksualna to temat wciąż zaniedbywany również w Polsce. Problem z ze znalezieniem i akceptacją swojej tożsamości seksualnej to też jedno z wyzwań dzisiejszych nastolatków. Poszukując swojego miejsca w świecie, młodzi ludzie mają trudności z określeniem swoich wartości czy preferencji. Trudno odnaleźć im się w dorosłym świecie pewnych norm i wartości. To wszystko sprawia, że ich potrzeby często stają się niesłyszane. Jeśli relacja z rodzicem nie jest na tyle otwarta, że nastolatek czuje się bezpiecznie, by odbyć szczerą rozmowę, będzie uciekał do swojego świata i szukał akceptacji poza domem.

Zawsze jest dobry moment, żeby poprosić o pomoc

Jeśli problemy z dorastającym dzieckiem Cię przerastają i nie wiesz, co robić, by naprawić waszą relację, nie bój się prosić o pomoc. Poza doświadczeniem z pracą z nastolatkami i ich rodzicami, przechodziłam już okres dojrzewania z trzema moimi synami, więc temat jest mi naprawdę bliski. Pamiętaj, że Twoje dziecko w dorosłym życiu będzie inspirowało się tym, co widziało w domu. Jeśli pokażesz mu, że szukasz pomocy specjalistów, zamiast się poddawać, w przyszłości będzie wiedziało, że nie trzeba z problemami zostawać samemu.