Czy mój partner jest narcyzem? Po czym poznać narcystyczne zaburzenia osobowości

Słowo narcyz w ostatnim czasie jest odmieniane przez wszystkie przypadki, szczególnie po rozstaniach – w odniesieniu do ex partnerów. Jednak często bywa też tak, że osoby żyjące z partnerami z narcystycznymi zaburzeniami osobowości nie dostrzegają żadnego problemu. Na jakie zachowania warto zwracać uwagę, co może okazać się czerwoną flagą oraz z jakimi taktykami manipulacyjnymi możesz się spotkać, żyjąc z narcyzem – o tym wszystkim dowiesz się z poniższego tekstu.

Narcystyczne zaburzenia osobowości

Wiele osób narcyzm łączy po prostu z danymi zachowaniami czy cechami osobowości, nie zdając sobie sprawy z tego, że jest to prawdziwe zaburzenie zdrowia psychicznego, czyli narcystyczne zaburzenie osobowości. Dlatego pewnie tak łatwo przychodzi nam nazywanie kogoś narcyzem, ponieważ nie wiążemy narcyzmu z poważnym zaburzeniem. Jednak nomenklatura, której używamy, to dopiero wierzchołek góry lodowej tego niełatwego, aczkolwiek coraz bardziej popularnego tematu. Warto tutaj nadmienić, że osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości bardzo często same nie zdają sobie sprawy z tego, że zachowują się w sposób obraźliwy, nieodpowiedni i krzywdzący bliskich. Nie szukają więc pomocy, ponieważ nie widzą w sobie problemu – zawsze winni są inni, a nie oni sami. I właśnie to jest jedna z pierwszych czerwonych flag, która powinna pojawić Ci się przed oczami, wchodząc w relację z taką osobą. Narcyz posiada nieracjonalnie wysokie poczucie własnej wartości i nie widzi bądź nie chce widzieć swoich błędów. Pomimo na zewnątrz wydającej się pewności siebie, wewnątrz ukryte są w nim często trudności w nawiązywaniu głębokich relacji oraz brak empatii wobec innych.

Osobowość narcystyczna – cechy, które powinny dać Ci do myślenia

Możesz nazwać to „trudną cechą charakteru”, udać, że nie widzisz, tłumaczyć pewne zachowania gorszym dniem, jednak gdy większość z poniższych zachowań pasuje Ci do osoby, u której podejrzewasz narcystyczne zaburzenia osobowości, nie warto zamiatać sprawy pod dywan. Zanim przeanalizujemy sobie, jak zachowuje się narcyz w związku, spójrz na kilka przykładów cech i zachowań, które charakteryzują osobowość narcystyczną:

Wymagają stałego, nadmiernego podziwu.
Czują się lepsi od innych i liczą na specjalne traktowanie.
Nie potrafią przyjmować krytyki.
Wykorzystują innych, by osiągnąć własne cele.
Nie potrafią rozpoznawać potrzeb i emocji innych.
Zachowują się arogancko, przechwalają się, sprawiają wrażenie zarozumiałych.
Nie potrafią przyznawać się do błędów i ponosić konsekwencji swoich działań.

W kontekście związków, objawy te mogą prowadzić do trudności komunikacyjnych, konfliktów oraz dysfunkcji emocjonalnych. Narcyzm może znacząco wpływać na dynamikę związku, dlatego warto zgłębić ten temat i nie opierać się jedynie na potocznym rozumieniu tego słowa.

Narcyz w związku

Rozpoznanie narcyzmu u partnera może być trudne, ponieważ tak jak wspomniałam, wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że są to zaburzenia zdrowia psychicznego. Ważne jest jednak, by być świadomym objawów i taktyk manipulacyjnych oraz nie ignorować czerwonych flag. Pamiętaj, że to, w jaki sposób osoby te traktują innych, związane jest z objawami zaburzenia osobowości. Bliscy odczuwają je najmocniej, ponieważ są na pierwszej linii frontu, jeśli chodzi o sprawianie emocjonalnego bólu. Narcyz podnosi sobie poczucie własnej wartości kosztem innych, dzięki czemu sam chroni się przed cierpieniem, które jest w nim ukryte.

Analizując rozmowy z moimi klientkami oraz techniki manipulacyjne, którymi narcyz w związku manewruje, chciałabym żebyś przyjrzała się trzem poniższym sytuacjom.

1. Love bombing, czyli bombardowanie miłością

Rozwój prawdziwej relacji wymaga czasu, zaangażowania i ciągłej pracy, prawda? Otóż dla narcyza niekoniecznie. Jeśli po kilku pierwszych spotkaniach słyszysz teksty w stylu: „jesteś jedyną osobą, z którą chcę spędzać czas”, „nigdy nie spotkałem kogoś tak idealnego”, „tylko Ty mnie rozumiesz”, uważaj. Absolutnie nie mówię tutaj, że miłość od pierwszego wejrzenia nie istnieje, ale chcę zwrócić Twoją uwagę na technikę manipulacyjną wykorzystywaną przez osoby przejawiające narcystyczne zaburzenia osobowości. Na początku nie widać końca komplementów, prezentów, kwiatów, wyjazdów, wiadomości czy [wstaw własne], jednak… nic nie jest za darmo. Narcyz chce Cię od siebie uzależnić i mieć tylko na wyłączność. Gdy zaczynasz wyznaczać granice, nie potrafi uszanować Twoich decyzji – robi się niemiło, ponieważ sprawy nie idą po jego myśli. Jeśli ktoś oczekuje od Ciebie, że w „imię miłości” zgodzisz się na wszystko i zapomnisz o swoich potrzebach, pamiętaj, że jest to manipulacja.

2. Gaslighting, czyli dewastacja zdrowia psychicznego ofiary

Ta taktyka polega na przejęciu kontroli nad ofiarą do tego stopnia, że ta przestaje rozsądnie oceniać sytuacje i traci kontakt z rzeczywistością. Narcyz tak skutecznie przekona Cię do tego, że jesteś „przewrażliwiona”, „rozchwiana emocjonalnie”, „jak zawsze przesadzasz”, „nie znasz się na żartach”, „wcale tak nie było”, że powoli sama zaczniesz w to wierzyć. Czasem nawet najbardziej świadome osoby mogą paść ofiarą tego typu manipulacji, ponieważ słysząc wielokrotnie te same teksty, zaczynają wątpić w swój własny osąd sytuacji. Wykorzystując tę technikę, osoba przejawiająca narcystyczne zaburzenia osobowości tak Cię zmanipuluje, że nie zawaha się użyć przeciwko Tobie nawet tego, co kochasz najbardziej. A w międzyczasie odseparuje Cię od bliskich, by móc nadal Tobą manipulować i dać Ci złudny osąd, że tylko jej możesz ufać.

3. Identyfikacja projekcyjna, czyli przypisywanie innym własnych cech

To jedna z technik obronnych, którą osoby z narcystycznymi tendencjami mogą stosować w celu utrzymania swojego wizerunku i uniknięcia konfrontacji z własnymi negatywnymi cechami czy emocjami. Dla przykładu: narcyz w związku, który ma problemy z empatią i rozumieniem uczuć partnera, projektuje własne braki w tym obszarze na partnera, oskarżając go o brak zrozumienia czy wsparcia w trudnych sytuacjach emocjonalnych. Pamiętaj, że identyfikacja projekcyjna może być subtelna i trudna do zidentyfikowania, zwłaszcza jeśli masz niskie poczucie własnej wartości.

Jeśli zidentyfikujesz narcystyczne zaburzenia osobowości…

Na koniec muszę wspomnieć o tym, że każdy związek przechodzi swoje trudności i nigdy nie jest tak, że cały czas świeci słońce. Zdrowa relacja opiera się jednak na wzajemnym szacunku, empatii i trosce o drugą osobę. Jeśli czujesz, że Twój partner może mieć narcystyczne zaburzenia osobowości, nie ignoruj tego. Spróbuj porozmawiać z nim otwarcie, pokazując mu wsparcie i chęć pomocy.

Pamiętaj jednak, że zarówno rolą tego artykułu, jak i Twoją nie jest to, by diagnozować kogokolwiek – jeśli bliska Ci osoba zmaga się z cechami lub objawami narcystycznego zaburzenia osobowości, zalecam profesjonalną konsultację w tym temacie.